هنگام افطار:
1- مواد غذایی مشابه صبحانه در هنگام افطار توصیه می شود. 15 تا 20 درصد انرژی لازم در طی روز را بایستی هنگام افطار دریافت نمود.
2- پس از اذان مغرب بدون وقفه ی طولانی، روزه را باز کنید و ترجیحا از نوشیدنی ها و غذاهای آبکی و سبک به همراه نان، خصوصا نان سبوس دار مثل سنگک استفاده نمایید. توصیه می گردد با نوشیدنی های گرم مانند آب جوش و یا چای کم رنگ به جای آب سرد افطار را شروع کنید.
3- مصرف مواد غذایی حاوی فیبر و قندهای پیچیده مثل انواع سبزیجات و میوه ها، به جای استفاده از مواد حاوی قندهای ساده و چربی فراوان مثل حلوا (آن هم به میزان زیاد) توصیه می گردد.
4- نوشیدن زیاد آب و انواع شربت ها برای رفع تشنگی، نه تنها باعث کنترل آن نخواهد شد، بلکه باعث دفع سریع ادرار نیز می گردد.
همچنین نوشیدن زیاد شربت ها، با توجه به افزایش ناگهانی قند خون و ترشح شدید هورمون انسولین برای تنظیم آن، در فاصله زمانی کمی باعث می شود فرد دچار گرسنگی و ضعف شده و مجددا برای رفع ضعف بدنی، مواد غذایی شیرین را بخورد و این روند همچنان تکرار می گردد.
5- سرعت غذا خوردن را نیز هنگام افطار بایستی کنترل نمود. پیشنهاد می شود 15 تا 20 دقیقه را صرف خوردن افطار کنید تا طی این مدت مغز، احساس سیری را به شما اعلام کند.
پس از افطار :
1- استفاده از غذاهای سنگین(چرب و دیر هضم)، انواع پلو و خورش به طور همزمان با افطار توصیه نمی شود، زیرا با توجه به روزه داری و عدم مصرف غذا در طی روز، دستگاه گوارشی موقع افطار آمادگی لازم را برای دریافت حجم بالای مواد غذایی ندارد. لذا وعده غذایی شام را با فاصله زمانی، یک تا یک و نیم ساعت پس از افطار و آن هم نه در حجم زیاد بخورید.
در ایام روزه داری که افراد از خوردن غذا در طی روز خودداری می کنند، بایستی در سحری و افطار و فاصله ی بین آن ها، این نظم را به نحوی ایجاد نمایند
2- استفاده از میوه ها و سبزیجات در ساعات پس از افطار، علاوه بر تامین مواد مغذی و انرژی مورد نیاز بدن، به علت داشتن فیبر، مشکل یبوست را که یکی از مشکلات رایج در ایام روزه داری است، بهبود می بخشد.
علاوه بر آن میوه ها و سبزیجات به علت داشتن قندهای پیچیده، نقش بسزایی در کنترل سوخت و ساز قندها و چربی ها و نیز تنظیم اشتها خواهند داشت.
هنگام سحر:
یکی از نکاتی که متاسفانه در سال های اخیر به ویژه در نسل جوان شاهد آن هستیم، نخوردن وعده سحری می باشد.
مصرف وعده سحری مشابه با وعده ناهار به طور اکید توصیه می شود، زیرا مکررا ثابت شده است حذف وعده سحری، علاوه بر ایجاد مشکلات گوارشی در ایام ماه مبارک رمضان و عدم توفیق ادامه ی روزه داری در این ماه ، حتی در کسانی که روزه داری را به اتمام رسانده اند، ممکن است پس از آن، باعث بروز مشکلات گوارشی گردد.
همچنین در افرادی که وعده سحری نمی خورند، در ساعات بعد از ظهر، توان فکری و جسمی به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.
کسانی هم که سحری را میل می نمایند باید توجه کنند که حتی الامکان از مواد قندی ساده در موعد سحر استفاده نکنند، زیرا باعث بروز ضعف و بی حالی زودرس در بین روز خواهد شد.
مصرف فراوان آب نیز در هنگام سحر توصیه نمی شود ، زیرا در تنظیم مایعات بدن و رفع تشنگی روزانه تاثیری نخواهد داشت.
از آن جا که رفتن به مهمانی و دادن افطاری به صورت یک رسم پسندیده در این ماه رایج است و بالاخره به نوعی تمامی افراد از تنقلات شیرین و چرب استفاده می کنند، داشتن فعالیت بدنی منظم پس از افطار، به ویژه پیاده روی حداقل 30 دقیقه در روز و یک یا دو بار شنا در هفته، باعث خواهد شد کنترل وزن و دیگر شاخص های متابولیک بدن امکان پذیر گردد.
تکیه گاهى وجود نداشت. خدا کلمه بود، کلمه اى که هنوز القاء نشده بود، خدا خالق بود، خالقى که هنوز خلاقیتش مخفى بود، خدا رحمان و رحیم بود
ولى هنوز ابر رحمتش نباریده بود، خدا زیبا بود، ولى هنوز زیبایى اش تجلى نکرده بود، خدا عاد ل بود ولى عدلش هنوز بروز ننموده بود، خدا قادر و
توانا بود ولى قدرتش هنوز قدم به حوزه عمل نگذاشته بود، در عدم چگونه کما ل و جلال و جمال خود را بنمایاند؟ در سکو ت چگونه کلمه زاییده شود؟
درجمود چگونه خلاقیت و قدر ت تظاهر کند؟ عدم بود، ظلمت بود، سکو ت و جمود و و حشت بود.
اراده خدا تجلى کرد، کوه ها، دریاها، آسمانها و کهکشا نها را آفرید، چه انفجارها، چه طوفا نها! چه سیلاب ها! چه غوغاها که حرکت ا سا س خلقت شده بود و زندگى باشور و هیجا ن زائدالوصفش به هر سو مى تاخت. درخت ها، حیوا نها و پرنده ها به حرکت درآمدند. جلا ل، بر عالم وجود خیمه زد و جما ل،صور ت زیبایش را نمایا ن ساخت، و کمال، اداره این نظام عجیب را به عهده گرفت. حیوانا ت به جنب و جوش و پرندگان به آواز درآمدند، و وجود نغمه شاد ى آغاز کرد و فرشتگان سرود پر ستش سر دادند.
آ نگاه، خداا نسا ن را از(حَمَاءِمَسْنُو ن ) آفرید و او را بر صور ت خویش ساخت، و روح خود را در او دمید و این خلقت عجیب را در میان غوغا ى وجود رها ساخت.
انسا ن، غریب و ناآشنا، از این همه رنگ ها، شکل ها، حرکت ها و غوغاها و حشت کرد، و از هر گوشه به گوشه ا ى دیگر مى گریخت، و پناهگاهى مى جست.
که در آ ن با یکى از مخلوقا ت هم رنگ شود و در سایه جمع ا ستقرار بیابد و از تر س تنهایى و شرم بیگا نگى و غیرعادى بودن به درآید.
به سراغ فرشتگا ن رفت و تقاضاى دوستى و مصاحبت کرد، همه با سردى از او گذشتند و او را تنها گذاشتند و در جوا ب الحاح پرشورش سکوت کردند.
این انسان وحشت زده و دل شکسته با خود نومیدانه مى گفت: مرا ببین، یک لجن خاکى میخواهد ا نیس فرشتگا ن آسمان شود! و آ نگاه با عتا ب به خود می گفت: ا ى لجن چطور مى خواهى ا ستحقاق هم نشینى فرشتگا ن را داشته باشى؟ و سرشکسته و خجل، گریخته در گوشه ا ى پنها ن شد، تا کم کم توانست براعصا ب خود مسلط شود و از زاویه خجلت، بیرو ن آید و برا ى یافتن دوست به مخلوقى دیگر مراجعه کند.
پرنده اى یافت در پرواز، که بال ها ى بلندش را باز مى کرد و به آرامى در آسمانها سیر مى نمود، خوشش آمد و از این که این پرنده توانسته خود را از قیدزمین خاکى آزاد کند شیفته شد، اظهار محبت کرد و تقا ضا ى دو ستى نمود و گفت: آیا ا ستحقاق دارم که هم پروازتو باشم؟ اما پرنده جوابى نداد و به آرامى از او گذشت و او را در تردید و ناراحتى گذاشت و او افسرده و سرافکنده با خود گفت: مرا ببین که از لجن خاکى ساخته شده ام ولى مى خواهم از قید این زمین خاکى آزاد گردم! چه آرزوى خامى! چه انتظار بیجایى! به حیوانا ت نزدیک شد، هر یک بلاجوا ب از اوگذشتندواعتنایى نکردند، خود را به ابرعرضه کرد و خوش داشت همراه تکه ها ى ابر برفراز آسمانها پرواز کند، اما ابر نیز جوابى نداد و به آرامى گذشت، به دریا نزدیک شد و طلب دو ستى کرد، اما دریا با سکو ت خود طلب او را بلاجوا ب گذاشت، او دست به دامن موج شد و گفت: آیا استحقاق دارم که همراه تو بر سینه دریا بلغزم. از شادى بجوشم و از غضب بخروشم، و بر چهره تخته سنگ هاى مغرور سیلى بزنم و بعد تا به ابدیت خدا پیش بروم و در بی نهایت مو گردم؟... اما موج بى اعتنااز او گذشت و جوابى نداد،ا نسا ن دل شکسته و ناراحت، روى از دریا گردانید و به سوى کوه رفت و از جبروت عظمتش شیفته شد و تقا ضاى دوستى کرد. کوه، جبرو ت کبریایى خود را نشکست و غرور و جلالش اجازه نداد که به او نگاهى کند،ا نسا ن دل شکسته و ناامید سر به آسمان بلند کرد، از وسعت
بى پایانش خوشحا ل شد و با الحاح طلب دوستى کرد... اما سکو ت اسرارآمیزآسما ن به او فهما ند که تو لجن خاکى ا ستحقاق همنشینى مرا ندارى. به
ستارگا ن رجوع کرد، ولى هر یک بى اعتنا گذشتند و جوابى ندادند. انسان به صحراها ى دور رفت و خواست در کویرى تنها زندگى کند و تنهایى خود را
با تنهایى کویر هماهنگ نماید و از تنهایى مطلق به درآید، ولى کویر نیز با سکو ت سرد و سوزان خودا نسان آشفته و مضطرب را سرگردان باقى گذاشت.
انسان، خسته، روح مرده، پژمرده، د لشکسته، وحشت زده و مأیوس، تنها، سر به گریبا ن تفکر فرو برد، و احساس کرد که ا ستحقاق دو ستى با هیچ مخلوقى را ندارد، او از لجن است، لجن متعفن، از پست ترین مواد و هیچ کس او را به دو ستى نمى پذیرد... آنگاه صبرش به پایا ن ر سید، ضجه کرد، اشک
فرو ریخت، و از ته دل فریاد برآورد: کیست که این لجن متعفن را بپذیرد؟ من استحقاق دوستى کسى را ندارم، من پستم، من ناچیزم، من بدبختم، من گناهکارم، من رو سیاهم، من از همه جا رانده شده ام، من پناهگاهى ندارم، کیست که دست مرا بگیرد، کیست که ناله ها ى مرا جوا ب بگوید؟ کیست که
بدبختى مرا ملاحظه کند؟ کیست که مرا از تنهایى به درآورد؟ کیست که به ا ستغاثه من لبیک بگوید؟
ناگها ن طوفا نى به پا شد، زمین به لرزه درآمد، آسما ن غریدن گرفت، برق همچون تازیا نه هاى آتشین، برگرده آسمان کوفته مى شد، گویى که انفجار ى در قلب عالم به وقوع پیو سته است، صدایى در زمین و آسمان طنین انداز شد، که از هرگوشه و از دل هر ذره و از زبا ن هر موجود بلند گردید:
اى انسا ن، تو محبوب منى، دنیا را به خا طرتوخلق کرده ام، وتو را برصورت خود آفریده ام، و از روح خود در تو دمیده ام، و اگر کسى به ندای تو لبیک
نمى گوید، به خا طرآنست که هم طرازتو نیست و جرأت برابرى و هم نشینى با تو را ندارد، حتى جبرئیل، بزرگترین فرشتگان، قادر نیست که هم طراز تو شود، زیرا بالش میسوزد و از طیران به معراج بازمى ماند.
ا ى انسا ن، تنها تویى که زیبایى را درک مى کنى، جمال و جلال و کمال تو را جذب مى کند. تنها تویى که خداى را با عشق - نه با جبر - پر ستش مى کنى،
تنها تویى که در تنهایى نماینده خدا شده اى، ا ى انسا ن تنها تویى که قدرت و خلاقیت خدا را درک مى کنى، تنها تویى که غرور مى ورزى و عصیان
مى کنى، و لجوجانه مى جنگى، و شکسته میشوى و رام مى گردى، و جلال و جبروت خدا را با بلندى طبع و صاحب نظر ى خود درک مى کنى، تنها تویى
که فاصله بین لجن و خدا را قادرى بپیمایى و ثابت کنى که افضل مخلوقاتى! تنها تویى که با کمک بال هاى روح به معرا ج مى رو ى، تنها تویى که زیبایى
غرو ب تو را مست مى کند و از شوق مى سوزى و اشک مى ریزى.
ا ى ا نسا ن، خلقت در تو به کمال ر سید، و کلمه در تو تجسّد یافت، و زیبایى با دیدگان زیبابین تو ظهور کرد، و عشق با وجود تو مفهوم و معنى یافت، و خدایى خود را در صورت تو تجلى کرد.
اى انسا ن، تو مرا دوست میدارى و من نیز تو را دو ست مى دارم، تو از منى، و به سمت من بازمى گردى.
دست نوشته ای از شهید دکتر مصطفی چمران
خدایا!
مرا به ابتذال ارامش و خوشبختی مکشان. اضطرابهای بزرگ غم های ارجمند و حیرت های عظیم را به روحم عطا کن . لذتها را به بندگان حقیرت ببخش و درد های عظیم را به جانم ریز.
خدایا!
اگر باطل را نمی توان ساقط کرد می توان رسوا ساخت اگر حق را نمی توان استقرار بخشید می توان اثبات کرد طرح کرد و به زمان شناساند و زنده نگه داشت.
خدایا!
به من زیستنی عطا کن که در لحظه مرگ بر بی ثمری لحظه ای که برای زیستن گذشته است حسرت نخورم و مردنی عطا کن که بر بیهودگیش سوگوار نباشم برای اینکه هرکس آنچنان می میرد که زندگی کرده است.
خدایا!
اتش مقدس شک را چنان در من بیفروز تا همه یقین هایی را که بر من نقش کرده اندبسوزد و انگاه از پس توده این خاکستر لبخند مهراوه بر لب های صبح یقینی شسته از هر غبار طلوع کند.
خدایا!
به هرکی دوست میداری بیاموز که عشق اززندگی کردن بهتر است و به هرکس که بیشتر دوست میداریش بچشان که دوست داشتن از عشق برتر است !
خدایا!
خدایا تو را سپاس می گویم که در مسیری که در راه تو بر می دارم آنها که باید مرا یاری کنند سد راهم می شوند، آنها که باید بنوازند سیلی می زنند، آنها که باید در مقابل دشمن پشتیبانمان باشند پیش از دشمن حمله میکنند و ..... تا در هر لحظه از حرکتم به سوی تو از هر تکیه گاهی جز تو بی بهره باشم.
خدایا !
خدایا تا انقلاب مهدی از نهضت خمینی مراقبت بفرما